Geri Dönüşüm Tesislerinde Ciddi Artış Görünüyor

Dünya nüfusunun artması, teknolojiye bağlı olarak gelişen ekonomik gelişmeler, sanayi sektörünün büyük bir hızla gelişmesi gibi birçok sebeple ortaya oldukça fazla atık ortaya çıkmaktadır. Bu atık bazen insan sağlığına zarar verebilecek nitelikte atıklar olabilmektedir. Her geçen zaman bu atıkların dünya üzerindeki varlığını arttırmaktadır. Çoğalan bu atıklar dev gibi dağlar halinde çevreye zara vermeye başlamaktadır. İnsanları rahatsız edecek boyutlara varan bu atık birikimlerinin bir şekilde yok edilmesi veya etkisiz hale getirilmesi gerekmektedir. Bu yok etme işleminin nasıl gerçekleşeceği konusunda oldukça farklı ve yoğun düşünceler geliştirilmiştir.

Teknolojideki yeni adımlar bu atık dağlarının bertaraf edilmesi konusunda teknik çareler bulunması yolunda çalışmalara sahne olmaktadır. Dünya üzerinde insanın çılgınca tüketimi ve doymama özelliğinden dolayı her alandaki hammaddelerde sıkıntı yaşanmaktadır. Diğer taraftan dağ gibi sanayi ve teknoloji atığının içerisinde işlenmiş ve atılmış hammadde stoğu bulunmaktadır. Bu durumda yeni hammadde elde etme yolu olarak atıkların tekrar kullanıma dönüştürülmesi düşünülmektedir. Bilimsel çalışmaların bir kısmının bu alanda kullanılması insanoğlunun dünya üzerindeki geleceği adına çok önemlidir. Atık maddelerden hammadde çıkarma işi yani geri dönüşüm artık dünya üzerindeki hayatımız adına bir zorunlu gereklilik olmaktadır. Kullanılıp işlevini kaybetmiş, yeniden sanayi dallarından birine kazandırılmak için üzerinde birtakım işlemler yapılan hammaddenin tekrar kullanılma çabasına geri dönüşüm diyoruz.

Geri dönüşümün gerçekleşmesi konusunda en önemli ve ilk adım olarak halkın bilinçlendirilmesi düşünülmektedir. Halkın desteklemediği bir çevreci çalışma, toplumsal hareket düşünülemeyeceği gibi geri dönüşüm de halksız olmaz. Halkı bilinçlendirecek olan ise devlettir. Kamu spotu çalışmalarıyla veya her alanda bu geri dönüşümün fikrinin işlenmesiyle halk bilinçlendirilebilir. Halk desteği temel çalışmadır. Bundan sonraki çalışmalar teknolojinin ve bilimin desteğiyle devam etmelidir. Hangi atık nasıl geri dönüştürülebilir bunun çalışmaları bilimsel olarak yapıldıktan sonra bu işlemlerin gerçekleştirileceği geri dönüşüm tesisleri açılması aşamasına gelinecektir.

Halkın desteği önemlidir. Bunun geri dönüşüme etkisi şu şekilde gerçekleştirilebilir:  Öncelikle evlerimizde kullandığımız ürünlerden çevreye zarar verenlerin kullanılmaması konusunda halk dikkat etmesi konusunda bilinçlendirilmelidir. Saha sonra evde kullandığımız ürünlerin atıklarının gruplandırılması konusunda haklin desteği önemlidir. Kağıt, şise, plastik gibi ürünlerin atıklarının ayrıştırılarak çöpe atılması aşamasında halkın çok büyük bir desteği olacaktır. Ayrıştırılmış atık demek bunların anında geri dönüşüme alınması ve işlenerek yeniden kağıt, şise ve plastik olarak kullanılması demektir.

Geri dönüşüm konusunda devletlerin yapacağı en önemli görev bilimsel araştırmaları destekleyerek onların istekleri doğrultusunda geri dönüşüm tesisleri kurmak olacaktır. Bu tesislerin varlığı ve sayısının arttırılması dünyanın geleceği adına çok önemli bir adımdır.

Dünya milyarlarca yıldır üzerindeki insanı insanın istekleri doğrultusunda dönmeye devam ediyor.  Fakat hiçbir şey sınırsız ve tükenmez değildir. Doğal kaynaklarımız azalmakta. Bu bir gerçektir. Azalan bu kaynaklarımızı kullanmaya devam etmek istiyorsak geri dönüşüm tesisleri konusunda atılan her adımı desteklemeliyiz.

Geri dönüşüm çalışmaları bir devlet politikası haline gelmezse çok önemli adımlar atılması mümkün değildir. Devletin geri dönüşüm konusunda resmi ve özel kurum ve kuruluşları işin içine katması geri dönüşüm işini daha kalıcı ve başarılı kılacaktır. Devlet eliyle açılan geri dönüşüm tesisleri kamu kuruluşları ve özel kuruluşlar desteğiyle işletilmelidir. Bu konuda devlet tesis işletmeleri konusunda teşvikte bulunursa özel sektör de bu işe el atacaktır.

Çöpe atılan her çöp, çöp değildir düşüncesiyle hareket edilerek öncelikle geri dönüşüm tesisleri için işlenecek olan çöp varlığının toplanması işi halledilmelidir. Evlerden toplanan çöpler ayrıştırılarak çöpe atılırsa her bir kalem kendilerine ait geri dönüşüm tesisine gideceği için işlenmesi ve tekrar kullanıma hazır hale gelmesi daha kısa sürecektir. Ayrıca çöplerin ayrıştırılarak atılması çöplerimizin doğayı kirletmemesi anlamına gelmektedir. Geri dönüşüm tesisleri dünyanın görüntü olarak ve kimyasal olarak da kirlenmesini önlemektedir.  Kullandığımız cam, kağıt, plastik maddeler dağlara, yollara, denize atılmadan direkt olarak geri dönüşüm tesislerine gideceği için çevre kirliliği meydana gelmeyecektir. Ayrıca bu maddeler tabiata atıldığında binlerce yılda ancak yok olmaktadır. Geri dönüşüm tesisleri bu binlerce yıllık kaybı ortadan kaldıracaktır.

Geri dönüşüm tesisleri sayısının artması demek elde edilen kazanımların artması demektir. Atık maddeler kısa sürede işlenip yeniden insanların kullanımına sunulmaktadır. Böylece bazı ürünler için yeniden hammadde oluşturmak yerine atık madde işlenip daha az maliyetle kullanılabilir ürüne dönüşmektedir. Bu da ülke ekonomileri adına oldukça büyük bir kazanç demektir.

Geri dönüşüm tesisleri kurulması insanlar için yeni iş alanları ve iş istihdamı anlamına da gelmektedir. Bu atıkların toplanması aşamasında çalışan, camları, hurdaları, plastikleri toplayan insanlar ve bu maddelerin işlenmesinde iş gücüne ihtiyaç olacaktır. Ayrıca bu işletmelerin günlük ihtiyaçlarının karşılanması, makinelerinin yapılması ve işletilmesi de yine bu alanlarda çalışacak insanlar için iş anlamına gelmektedir.

Geri dönüşüm kavramı bir gereklilik olarak ilk kez İkinci Dünya Savaşı sonrası kaynak ihtiyacının artması ile gündeme gelmiştir. Birçok gelişmiş ülke yıllardır geri dönüşüm işini yapmakta ve çok büyük ekonomik ve çevreci avantajlar elde etmişlerdir. Ülkeler bu geri dönüşüm işinin ardından doğal kaynaklarındaki azalmanın aldığını ve ekonomik olarak da tasarrufa geçildiğini ifade etmektedirler.

Bununla birlikte her sektörün geri dönüşüm işletmesi farklı olabilir. Örneğin bilgisayar konusunda bazı şirketler hiçbir bilgisayar çöp değildir mesajıyla yola çıkarak halktan topladıkları bilgisayarları ve parçalarını tamir edip yeni bir bilgisayar hakline getirdikten sonra halkın kullanımına sunmuştur. Bu durum ekonomiye olarak oldukça büyük bir katkı sağlayacaktır.

Geri dönüşümle ilgili en önemli alanlardan biri de hurda gemi, uçak,, tren, araba gibi büyük  hurdaların sökülmesi ve  hammaddelerinin yeni araçlar, gemiler uçaklar yapılması için kullanılmasıdır. Hurda gemi sökümü de yine ülke ekonomilerine büyük katkılar sağlayacaktır.

Ülkemizde geri dönüşüm tesisleri konusunda son yıllarda oldukça fazla girişim söz konusu olmuştur. Özellikle yeni girişimler konusunda bir kapı halini alan geri dönüşüm kapısı ile ilgili büyük şirketler ve holdingler de bu konuya ilgi göstermektedir. Bu sektörde ülkemizde 2023 yılına kadar 9.5 milyar Euro’luk ’’ atık geri dönüşüm yatırımı’’planlanmaktadır. Özellikle AB uyum yasaları çerçevesinde bu yatırımların tutarı 60 milyar Euro’yu bulmaktadır.

Ülkemizde geri dönüşüm tesisleri ve bu sektörün tüm denetim, düzenleme, mevzuat ve yönetmeliklerin düzenlenmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yapılmaktadır. Ayrıca bu işin çevrecilik yönü de bulunmaktadır ve iş çevrecilik yönü 2009 yılından beri gönüllülük esasına göre yapılmaktadır. Türkiye’de geri dönüşüm tesisleri kurma yönünde birçok holding bu alanlara yönelmiştir. Ayrıca KOBİ’ler de bu sürecin içinde yer almaktadır.

Geri dönüşüm tesisleri kurma ve faaliyetleri konusunda işletmeleri bu alana yönlendirmek amacıyla ‘’Ulusal Geri Dönüşüm Eylem Planı’’ hazırlanmıştır. Bu eylem planı kapsamında geri dönüşüm alanında faaliyet gösteren firmalara önemli teşvikler ve fırsatlar sunulmuştur.

Geri dönüşüm konusunda farkındalık oluşturulmalı ve bu konuda gönüllü çalışılmalıdır. Bu dünya bizden çocuklarımıza ve gelecek nesillere temiz bir şekilde bırakılmalıdır. Bu konuda atacağımız her adım dünya adına atılmış büyük bir adım demektir.