Elektronik Atıkların Geri Dönüşümü İşlemleri

Teknolojinin ilerlemişiyle birlikte birçok yeni ürün ortaya çıkmakta ve eski ürünler ise kullanım olanağını kaybetmektedir. Bunun tabii neticesi olarak da teknolojik olarak birçok yeni ürün sürekli olarak evlere girmekte ve evlerdeki eski ürünler de atık durumuna düşmektedirler. Bunun için günümüzde elektronik atık tabiri de ortay çıkmıştır. Temel olarak çöp yani atık hükmünde olan ve içinde çeşitli elektronik unsurların bulunduğu ve devrelerden oluşan atık ürünlerine e atık veya elektronik atık denmektedir. Bu atıklar mutlaka geri dönüşüme girmek zorundadır çünkü içinde hem insan sağlığı hem de tabiat için bir takım zararlı gazlar ve metaller barındırmaktadırlar. Elektronik atıkların geri dönüşümü bu açıdan büyük bir önem taşır ve hem tabiatın hem de insan sağlığının korunması sağlanmış olur.

Birçok ürün elektronik atık olarak adlandırılacak durumdadır. Evlerimizde kullandığımız beyaz eşyalar eskidiklerinde elektronik atık olarak değerlendirilir. Buzdolabı, derin dondurucu, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, mini fırınlar ve mini buzdolapları hep bu grupta bulanan e atık olarak değerlendirilir. Bunların içinde bir takım zararlı gazlar bulunabilir ve geri dönüşüm sırasında dikkatli olmak gerekmektedir. Ayrıca panelli olan elektronik aletler de giderek yaygınlaşmaktadır. Bunların başında akıllı televizyonlar, LCD televizyonlar, LED televizyonlar ve başka panelli gösterim unsurları hep e atık olarak geri dönüşüme girmektedir. Elektronik atıkların geri dönüşümü için kullanılabilecek bir başka ürün grubu ise cep telefonlarıdır. Her ay yeni bir modelin çıktığı ve çok uzun ömürlü olmayan cep telefonları da geri dönüşüm açısından çok hassas yaklaşılması gereken unsurlardır. İçinde bir takım zararlı unsurlar barındıran bu telefonlar aynı zamanda gümüş ve altın gibi iletken ve çok değerli olan metalleri de bünyesinde taşırlar.

Bunlara ek olarak kişisel ürünler gurubunda bulunan müzik dinleme aletleri, kulaklıklar, akıllı saatler ve elektronik saatler hep e atık olabilecek ürünlerdir. Çocukların oynadığı uzaktan kumandalı ve devreli olan oyuncaklar da bu gruba girer. Ayrıca mutfak aletleri, elektrikli süpürge, mutfak robotu, rondo, kesme ve kıyma makineleri tamamen elektronik atık grubu içinde değerlendirilmesi daha doğru olacak olan ürünlerdir. Elektronik atıkların geri dönüşümü bunlara ek olarak otomotiv sektörünü de kapsamaktadır. Araçlarda kullanılan oto teypler, yol bilgisayarları, araç yol yardımı cihazları, sensorlar ve daha pek çok unsur elektronik bir alt yapı ile üretilmektedir. Bununla birlikte inşaat sahalarında kullanılan birçok materyal de yine bu sahaya giren ürünlerdir.

E atıkların taşınması dâhil her aşaması özel bir yönetmeli ile belirlenmiştir. Bu tip e atık olan ürünler devletten yani Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilen izin ile toplanıp taşınabilmektedir. Bunun için gereken belgelere sahip olan firmalar çeşitli şekillerde elde edilen e atıkları özel araçlar ile taşımak zorundadır. Bununla birlikte bu atıklar yine taşıma sırasında özel olarak imal edilen ve yalıtım kalitesi üst seviyede olan sandık ve kutular vasıtasıyla taşınmalıdır. Elektronik atıkların geri dönüşümü bu denli hassas bir hizmet iken taşınma sonrası geri dönüşüm tesisine gelen e atıklar bir takım işlemlerden geçerler ki bunlardan ilki elektronik atıkların ayrıştırılmasıdır. Bu aşama diğer atık türlerine göre e atıklarda çok daha hassastır. İçinde gaz ve zararlı madde bulunan unsurlar özenle ayrılmalı ve imha edilmelidir. Bu grupta yer alan aküler ve piller özel tesislerde imha edilir. Tüp ve monitör gibi içinde değişik gaz bulunan ürünler ile floresan lambalar yine özel olarak oluşturulan tesislerde imha işlemine tabi tutulur. Elektronik atıkların geri dönüşümü bu noktadan sonra ise e atık olan ürünün içinde bulunan ve geri dönüşüme uygun olan unsurların işlenmesiyle devam eder.

E atık içindeki demirler ve paslanmaz çelik unsurlar meta türü geri dönüşüm için ayrılır. E atık içinde yer alan plastik ve plastik türleri de yine kendi yapısında geri dönüşüm işlemi görür. Bununla birlikte içinde değerli madenler ve metaller var ise bunlar da ayrı olarak değerlendirilir ki altın, gümüş, bakır gibi unsurlar tüm e atıkların içinde çıkabilmektedir. Elektronik atıkların geri dönüşümü tüm bu işlemler neticesinde gerçekleşen ve ekonomik olarak iyi bir değeri olan faaliyetlerdir.