Türkiye’de Geri Dönüşüm Tesisleri Ne Durumdadır?

• ellikle 2005’ten sonra önemli yönetmeliklerle gelişmiştir. Sektör, evsel atık, endüstriyel atık, tıbbi atık ve e-atık gibi çeşitli atık türlerini içerir​​.
• 2003 yılında 15 düzenli depolama tesisi varken, 2012’de bu sayı 69’a yükselmiş ve 44,5 milyon nüfusa hizmet vermeye başlamıştır​​.
• 576 adet ambalaj atığı toplama ve geri dönüşüm tesisi yılda 2,25 milyon ton ambalaj atığı geri kazanmaktadır​​.
• Lisanslı işletme sayısı son üç yılda %70 artmış ve sektör, atık yönetimi ve geri dönüşüm konusunda AB standartlarına yaklaşmakta ve enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler geliştirmeye odaklanmaktadır​​.
• Türkiye’de, özellikle metal geri dönüşümü ekonomik değeri yüksek atıklar arasında yer alıyor ve Aliağa Gemi Söküm Bölgesi, gemi sökümü alanında dünyanın önde gelen bölgelerinden biri olarak kabul ediliyor​​.
• E-atık alanında henüz gelişmekte olan Türkiye’de, yıllık bir milyon ton e-atık üretilmesine rağmen sadece yaklaşık 20 bin tonu değerlendiriliyor​​.
• Türkiye, AB uyum süreci çerçevesinde çevre alanında 300’den fazla mevzuatı uyumlaştırmakla yükümlüdür. Bu süreçte ambalaj atıkları konusunda önemli adımlar atılmıştır​​.
• Ancak katı atık ayırma tesislerinin yetersizliği ve kaynakta toplamanın uygulanmaması nedeniyle sektörde sorunlar yaşanmaktadır​​.
• Gemi sökümü alanında Türkiye, dünya çapında önemli bir konuma sahip olup, bu alanda önemli bir kapasite artışı öngörülmektedir​​.

Bu bilgiler, Türkiye’deki geri dönüşüm tesislerinin ve sektörün mevcut durumu, gelişmeleri ve karşılaştığı zorluklar hakkında genel bir bakış sağlamaktadır.

Tüm dünyada çevreci yaklaşımlar başlayalı neredeyse elli yıl olmaktadır. Bu aslında tüm dünyanı sorunu olan ortak bir meseledir. Bu sebeple birçok ülke doğayı koruma noktasında ve dünyanın tükenen hammadde kaynaklarını yeniden kazanma amacıyla çok farklı çözümler ve yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Bunlardan birisi olan atık maddelerin geri dönüşümü ise en etkili ve kolay çözüm olarak gelişmiş ülkelerde çok uzun zamandır uygulanan bir yöntemdir. Bu geri dönüşüm işinde uygulama imkânı bulunan sistem ise çok basittir. Atık durumuna gelmiş yani çöp olmuş birtakım materyaller geri dönüşüm tesis denen yerlerde birtakım işlemlerden geçerek yeniden kullanım olanağı bulmaktadır. Bu çift taraflı bir kazançtır aslında. Çünkü atıklar yeniden değerlendirilerek hem tabiat kirlenmemiş olmakta hem de ekonomik anlamda çok daha ucuza hammadde imal edilmiş olacaktır. Tüm bu noktalardan bakıldığında etkili bir yöntem olan geri dönüşüm Türkiye’de geri dönüşüm tesisleri ile de hayata geçmiş bir uygulamadır.

Ülkemiz bu konuda batının çok daha gerisinde bulunmakla birlikte dünya standartlarında geri dönüşüm tesisleri ile de kendinden söz ettirmektedir. Türkiye’nin bu kadar geriden gelişini sebebi ise biraz kültür biraz da meseleye geç uyanmış olmaktır. Çünkü batıda çok uzun zamandır uygulanan ayrıştırılmış çöp kovaları ve atık kutuları bizde henüz yeni yeni oturmakta ve birçokları tarafından da tam olarak kullanılamamaktadır. Bununla birlikte bir sektör olarak hak ettiği yeri bulan geri dönüşüm daha çok özel müteşebbisler tarafından layıkıyla yapılan bir ekonomik faaliyet olmaktadır ki Türkiye’de geri dönüşüm tesisleri bu konuda çok başarılıdır.

Ülkemizde her türlü konuda geri dönüşüm hizmeti verilmektedir. Geri dönüşü hammaddesi olarak en çok tercih edilen plastik, yine bu geri dönüşüm tesislerinde işlenmekte ve yeniden kullanım imkânı kazanmaktadır. Türkiye’de geri dönüşüm tesisleri plastikten başka cam atıkları da işleyebilmektedir. Cam da çok sık karşılaşılan bir atık türüdür ve çok defa yeniden kazanım olanağı kazanarak geri dönüşüm firmalarının yüzünü güldürmektedir. Tüm bunlara ek olarak son yıllarda gelişen teknolojiye paralel olarak çok fazla üretilen ve her geçen gün artan oranda çöp haline gelen e atıklar da geri dönüşüm tesisleri tarafından sıkça işlenen maddelerdendir.

Bununla birlikte geri dönüşüm tesisleri bu tip maddeleri parçalayarak ve ısıtarak ikincil hammadde olarak satışa hazır hale getirmektedirler. Bu durum sanayi ve endüstri tarafından çok hoş karşılanmaktadır zira çok yüksek oranlara yeniden üretim yapmak yerine Türkiye’de geri dönüşüm tesisleri sayesinde bu firmalar çok ucuza hammadde elde etmiş olurlar. Bu ekonomik istihdam adına da çok önemli bir durumdur. Bu tesisler yüzlerce kişinin buralardan ekmek yemesine vesile olmakta ve ekonomiye her türlü olarak katkıda bulunmaktadırlar ki bu ülke ekonomisi için çok önemlidir.