Yeni Kazanç Kapısı Olarak Elektronik Geri Dönüşüm

Her eşyanın bir kullanım ömrü vardır ve bu ömür bittiğinde çöp yani atık hükmüne geçmektedir. Bunlar arasında yer alan elektronik eşyaların durumu ise diğer tüm eşyalardan farklıdır. Bir eşyanın çöp olması için bozulması, deforme olması gibi şartlar gerekir. Elektronik eşyalarda ise buna ek olarak başkaca şartlar da vardır. Bugün için eski bir bilgisayarın kullanılabilme ihtimali kalmamıştır ancak teknik olarak cihaz çalışır durumdadır ve deforme olmamıştır. Yine de atık hükmünde kabul edilmelidir ki elektronik atıkların belirlenmesindeki ölçütlerden birisi de elektronik eşyanın kullanım alanının kalmaması veya demode olması da gelmektedir. Dikkat edilecek olursa elektronik eşyaların üstünde bu konuda uyarılar bulunur ve elektronik eşyanın kullanılmadığında çöpe atılmaması, bunun yerine elektronik geri dönüşüm işlemine tabi tutulması istenir.

Bir elektronik eşyanın geri dönüşüm işlemine girebilmesi için atık hükmünde olmasının yanı sıra üretim tesislerinde yanlış üretilmiş veya bant üstünde deforme olmuş olması da yetmektedir. Ancak bu gibi durumlarda yapılacak bir sözleşme ile atık dönüştürme firması bu tip elektronik atıkları firmadan almakta ve hem firma hem de geri dönüşüm firması kazançlı çıkmaktadır. Çevre açısından da elektronik geriş dönüşüm ile tabiat kirletilmeden ortadan kaldırılmaktadır. Ancak tüm bunlar için kanunun belirttiği şartları taşımak gerekir. Geri dönüşüm şirketi kurmak için Çevre Bakanlığı’ndan alınacak yetki belgesine ihtiyaç vardır ki kanunlar ile elektronik atıkların ve diğer türdeki atıkların nasıl toplanacağı, nasıl depolanacağı ve yine nasıl geri dönüşüm işlemine gireceği belirlenmiştir.

Elektronik geri dönüşüm için kurulan tesisler elektronik atıkları türlerine göre ayrıştırarak depolamalıdır ve sonra geri dönüşüm için gereken işlemlere sokmalıdır. Elektronik atıklar temel olarak tüketici elektroniği, beyaz eşya ve ara donanımlardır. Bunların çok geniş olduğu ve ilerleyen teknoloji ile birlikte her geçen gün farklı türlerde elektronik aletlerin hayatımıza girdiği göz önünde bulundurulacak olursa verilen geri dönüşüm hizmetinin de büyüklüğü göz önüne çıkmış olur. Beyaz eşyanın girmediği ev yoktur. Her evde mutlaka buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi veya küçük ev aleti diye tabir edilen elektrik süpürgesi, tost makinesi, ekmek kızartma makinesi, mutfak robotu gibi elektronik aletler vardır. Bu aletler zaman içinde eskir veya yeni bir beyaz eşya alındığında eskisinin yeri kalmaz. Bu gibi durumlarda elektronik geri dönüşüm için firmalarla irtibata geçmekte fayda vardır. Bunun elektronik eşya kullanıcısı için avantajı elektronik atığın evden taşınmasının sağlanmasıdır ki bu sayede kullanıcı büyük bir dertten kurtulur. Ayrıca kişisel elektronik diye adlandırılan telefonlar, kulaklıklar, müzik dinleme aletleri, elektronik saatler ve daha pek çok küçük teknolojik unsur elektronik geri dönüşüme girecek yapıdadır.

Ayrıca elektronik geri dönüşüm için en çok ortaya çıkan unsurlardan birisi de çocuklar için üretilen elektronik oyuncaklardır. Bunlar arasında uzaktan kumandalı oyuncaklar, içinde çip bulunan her türlü oyuncak vardır. Elektronik unsurlar içinde bilgisayar ve bilgisayar elemanları da ilk sıralarda gelmektedir. Diz üstü bilgisayarlar, bilgisayar kasaları, yazıcılar, tarayıcılar, okuyucular, fareler, klavyeler, soketler, girişler, çıkışlar, kablolar hep bu sınıf içinde yer alan elektronik atıklar arasında bulunmaktadır. Tüm bu atıklar ikincil firmalar veya yetki verilen geri dönüşüm firmaları bünyesinde faaliyet gösteren personel tarafından toplanır ve geri dönüşüm tesisine getirilir.

Geri dönüşüm tesisine getirilen elektronik atıklar öncelikli olarak tehlikeli olan unsurlarından ayrıştırılır. Bu açıdan değerlendirildiğinde elektronik cihazların içinde yer alan gaz depolayan unsurlar ki araç elektroniklerinde çok fazla vardır, cıva gibi insan sağlığına ve çevreye zararlı olan maddeler, yapışkan ve solunum açısından zararlı olan unsurlar iyi bir şekilde ve güvenlik tedbirleri altında elektronik eşyanın kullanılabilir kısımlarıyla ayrıştırılır. Elektronik geri dönüşüm bu aşamadan sonra tesis bünyesinde yer alan kırma ve parçalama faaliyetleri ile elektronik eşyaların küçük parçalara ayrılması işlemiyle devam eder. Bu çok önemlidir ve bazen eritmeye gerek kalmadan o şekilde bir maddi değer taşır. Bazı durumlarda ise elektronik eşya içinde yer alan plastik eritilir, metal ise metal eritme kazanlarında eritilerek türlerine ayrılır ve yeniden kullanıma hazır hale gelir ki bu sayede ciddi bir şekilde kazanç elde edilir. Yine elektronik eşyanın bünyesinde yer alan metaller genellikle demir, çelik, krom çelik, bakır veya alüminyum olmaktadır ki geri dönüşüm firmasına iyi bir kazanç bırakmaktadır. Bilgisayar ve cep telefonlarıyla birlikte televizyon gibi ev ve kişisel elektronik unsurlarında ise cam ve cam türevi unsurlar da bulunmaktadır. Bu tip cam unsuru da eritilmekte ve bazen blok halde değerlendirilmektedir. Elektronik eşyaların bünyesinde kullanılan çip ve akıllı beyin gibi devreler ve bir takım sensorlar eritmeye gitmeden ikinci el piyasa olarak da değer kazanabilmektedir. Elektronik geri dönüşüm, geri dönüşüm unsurları içinde en geniş yer tutan ürün gruplarıyla hem hassas hem de iyi bir gelir getiren unsurlardır.